Fëmijëria

Me u rrit në një vend ku duhesh me e mohu veten, në një vend ku dashnia për ty është e ndalume, e ndalume deri në atë pikë ku dënohesh edhe me ligj pse ti e don dikon. Një vend i tillë që e ndali edhe Paradën e Krenarisë për 100 vite e që ti dënohesh edhe nëse veç e mban një flamur me ngjyra. Ky vend që pe përmendi, fatmirësisht nuk është Kosova por  Rusia, e për mua me u rritë si një lesbike atje ka qenë pak e vështirë.

Thonë se këtë dashni e ke të imponuar, e qysh ka mujt me mu imponu në një vend të tillë ku një puthje mes dy grave nuk ke mujt me pa as nëpër filma.

Se harroj kurrë atë ditë, katër vjeçe, ishte hera parë kur pashë një pikturë të një gruaje të zhveshur, hera ime e parë që pashë taman se si duket trupi i një gruaje. Isha veç fëmijë por aq shumë më tërhiqte ajo që pashë sa që mbeta aty me orë duke e pa. Mbas asaj dite fillova me mendu “pse gjithmonë në filma puthen vetëm djem me vajza”, “pse nana o bashkë me babin e jo me një grua tjetër”, “a mundet me pas kontakt fizik edhe mes grave”? Isha fëmijë e këtyre pyetjeve e mendimeve nuk u dhashë shumë rëndësi.

Fillova klasën e parë, e gëzimi dhe dëshira jem për me u shoqëru me fëmijë tjerë ishte e madhe. E pashë aty vajzën ma të bukur që kam pa ndonjëherë dhe patjetër që e bona shoqe menjëherë, por pëlqimi im për të ishte shumë më i madh se sa vetëm pëlqim për një shoqe, e kur u rrita e kuptova që ishte simpatia e dashnia jem e parë.

U rrita, e këto mendime dhe emocione vazhduan me u rritë me mua. Vendi ku jetoja ishte akoma i njëjtë, ishte e ndaluar me e dashtë një grua, një grua tjetër e një burrë, një burrë tjetër. Më mundonte kjo çdo ditë e më shumë. Çdo ditë e më shumë mu dashke me e mohu atë që e ndjeja, mu duk vetja anomali, mendova se unë s’jam normal e se ajo çka po ndjeja e çka po mendoja ishte mëkat. Ja imponova dhe e detyrova veten që të më pëlqente një djalë, se kështu o “normalja”, kështu duhet me funksionu unë. Madje fillova me dalë me djem, a funksionoi najher? Asnjëherë! Përkundrazi, u irritova edhe nga ata e edhe nga vetja, e ky irritim nuk vinte se këta djem ishin të këqinj, por vinte nga fakti se për mua ata ishin veç shokë, shokë që nuk mujta kurrë me i pa me sy tjetër. Vazhdova me dal me ta e mua çdo herë e më shumë mu duk se po dal me vëllain tim, e ky sen ka ndiku aq shumë në anën tem emocionale e sidomos psiqike. Ah sa shumë dëme më ka bo.

U kthyem në Kosovë, edhe kësaj here u gëzova, prita që këtu me mujt me e pranu atë çka e ndjejë. U gabova, gabova se krijova pritshmëri prej një vendi rural të Kosovës. Edhe një herë tjetër u gjykova për atë që ndjeja, për atë që dua e madje u gjykova deri në pikën ku shoqet menduan se për çdo vajzë që shoh kam tërheqje seksuale. Edhe pse qasja në Kosovë ishte ma ndryshe, prapë u ndiva keq, prapë mu dasht me e mshel brenda vetes një pjesë shumë të rëndësishme time. Prapë edhe njëherë u mbylla, e dëshprume e kësaj radhe prej pritshmërive që kisha për këtë vend.

Fillova fakultetin, më në fund fillova diçka të re, diçka që e kam dasht shumë për veten . Erdha në Prishtinë, e Prishtina edhe pse nuk ishte aq dinamike sa Moska, prapë ishte shumë ma ndryshe prej fshatit ku po jetoja. Fillova me u sociolaizu e me ndejt me njerëz tjerë, krejt ma ndryshe prej atyre që kisha njohtë kur u ktheva në Kosovë. Pak nga pak fillova me u ndi e pranume, nuk u gjykova për veshjen time, për stilin e flokëve e as për orientimin tim seksual. Pak nga pak e pashë se këtu, me këta njerëz unë mundem me qenë vetja, muj mu pranu e me e shpreh atë se çka ndjejë. Mundem lirshëm me flirtu me një grua, e madje lirshëm mundem me frekuentu vende me to, e lirshëm me ja shpreh dashninë para tjerëve. Fillova me pa se këta njerëz nuk e kanë problem me më pranu, nuk e kanë problem orientimin tim seksual, përkundrazi më përkrahën e ishin shumë të lumtur për dashninë time të re. E ma në fund unë morra pjesë edhe në Paradën e Krenarisë, e me e përjetu ni sen të tillë, për mua që u rrita me një vend ku Parada e Krenarisë u ndalu me ligj, ke përnime gëzim shumë i madh. E qysh mos me u kon gëzim, me pa e me qenë pjesë në gjithë atë atmosferë, ku secili ke ma i emocionum se tjetri, secili tu e shpreh ato që u detyru me mbajt mrena vetes ndër vite, qysh mos me u gëzu e mos me u lumturu kur për herë të parë mujta me dal me kcy e me knu për ato që e ndjejë. A ke qef? Qef të tillë s’kisha përjetu najher e s’po di as qysh me e shpreh me fjalë gjithë atë emocion që e përjetova atë ditë, ditë në të cilën mujta me e shfry krejt ato që kom dashtë gjatë gjithë jetës me shfry.

Sot unë jam e hapur për ndjenjat e mia, i shpreh dhe i vlerësoj pëlqimet e mia e kjo mua m’bon me ndi lumturi, se të paktën në këtë vend unë mundem me e dashtë atë që don zemra me e dashtë, edhe pse shumë sene janë të parregullume edhe pse diskriminim për ne ka akoma por prapë i falenderojë po këtë pjesë tjetër të njerzve, që na pranun e që na dojnë për këtë që jemi.

Pro Rregullimit të Martesës mes Personave të Seksit të Njëjtë në Kodin Civil

Organizata të Shoqërisë Civile, Individë, dhe Aktiviste/ë, pro Rregullimit të Martesës mes Personave të Seksit të Njëjtë në Kodin Civil

Dje, më 20 janar 2022, mbi 60 organizata të shoqërisë civile, individë dhe aktiviste/ë i janë bashkangjitur procesit afatgjatë të avokimit për rregullimin e martesës për personat e seksit të njëjtë në Draft Kodin Civil (https://md.rks-gov.net/…/5582524D-4557-43D6-A814…)

Organizatat, individët dhe aktivistet/ët pjesëmarrës, në shenjë mbështetjeje të këtij procesi, dje nënshkruan letrën e cila ende po qarkullon për përkrahje dhe nënshkrime. E njëjta, në ditët e ardhshme do t’i drejtohet Kuvendit të Kosovës, Deputetëve dhe Komisioneve Parlamentare, për rregullimin e martesës për personat e seksit të njëjtë në Draft Kodin Civil.

Aktualisht, Draft-Kodi Civil nuk i ka përfshirë kërkesat për përdorimin e gjuhës neutrale në rregullimin e martesës, duke vazhduar trajtimin përjashtues ndaj komunitetit LGBTIQ+.

Ftojmë të gjitha organizatat, individët dhe aktivistet/ët që punojnë dhe veprojnë për jetësimin e të drejtave të njeriut, pa përjashtime, që besojnë në parimet e barazisë, mosdiskriminimit, të drejtën për privatësi, të drejtën për krijimin e familjes, që t’i bashkohen organizatave dhe akzivisteve/ëve në përkrahje të letrës.

Për t’iu bashkangjitur listës përkrahëse mund të na konfirmoni me shkrim ne emailat: info@csgd-ks.org dhe info@cel-ks.org

Ky takim u mbajt duke respektuar masat mbrojtëse kundrejt Covid-19.

Organizatat, aktivistet/ët dhe individët të cilat e kanë përkrahur letrën, deri me datë 1/21/2022 janë:

Qendra për Zhvillimin e Grupeve Shoqërore – CSGD
Qendra për Barazi dhe Liri – CEL Kosova
Rrjeti i Grave te Kosovës – RrGK
Civil Rights Defenders
Qendra Kosovare për Studime Gjinore – QKSGJ
Nisma e te rinjve për te drejtat e njeriut – YIHR KS
QIKA
New Social Initiative
Support Group Kosova
BIRN
ECMI Kosovo
JB Consluting
ISP Musine Kokalari
YMCA Movement
INTEGRA
Kosovar Youth Council
OJQ Qytetaret Aktive
KAPHA
Artpolis
Fondacioni Kosovar i Arkitektures
Instituti GAP
Voice of Roma, Ashkali and Egyptians – VORAE
Levizja FOL
Dylberizm
Community Development Fund – CDF
Labyrinth
HANDIKOS
Çohu
KIPRED
ATRC
Fondacioni17
INJECT
Fondi per te Drejten Humanitare Kosove
TOKA
Kosova – Women 4 Women
D4D
truAktiv
QIPS
Greta Avdyli, aktiviste
Medin Dauti, aktiviste
Paris Guri, aktivist
Nol Musa, aktivist
Leonida Molliqaj, aktiviste
Arnina Beqiri, aktiviste
Liridona Sijarina, aktiviste
Visar Ymeri
Anjesa Haziraj, aktiviste
Trendeline Bucolli, aktiviste
Rita Selimi, aktiviste
Prof. Ass. Dr. Njomza Llullaku
Lirim Bajrami, aktivist
Arben Fejza, aktivist
Flutura Zymi, aktiviste
Jeta Berisha, aktiviste
Rina Kika, avokate
Fjolla Shaipi
Ajete Kërqeli, aktiviste
Nita Zeqiri, aktiviste
Dr. Vjollca Krasniqi, Profesoreshe, Fakulteti Filozofik, Universiteti i Prishtines
Agon Rexhepi, aktivist
Vjosa Hamiti
Adrian Morina, aktor
Arlinda Morina, regjisore
Mirishahe Syla – aktiviste

Reagim ndaj Draft Kodit Civil

Ne, organizatat e shoqërisë civile për të drejtat e njeriut, përmes kësaj shkrese shprehim zhgënjimin dhe shqetësimin tonë tonë mbi një numër të dispozitave të Draft Kodit Civil dhe mbi procesin përmes të cilit janë shmangur qëndrimet, komentet dhe propozimet tona në lidhje me rregullimin e martesës për personat e seksit të njëjtë.

I kujtojmë Qeverisë së Republikës së Kosovës se kemi mbështetur dhe kemi qenë partnerë me Grupin Punues brenda Ministrisë së Drejtësisë dhe me Projektin e Kodit Civil të financuar nga Bashkimi Evropian. Madje në takimet e Grupit Punues të Ministrisë së Drejtësisë për Kodin Civil, ne kemi marrë zotim të qartë nga Ministria e Drejtësisë që është në favor që Kodi Civil të rregullojë martesën në pajtim me Kushtetutën e Republikës së Kosovës.

Mirëpo, Qeveria e Republikës së Kosovës, në mbledhjen e datës 29.12.2021, ka miratuar Draft-Kodin Civil përkundrejt që nga Ministria e Drejtësisë kemi marrë premtime që do të punojmë më tutje bashkarisht për mënyrën se si përmbajtja e Draft Kodit Civil të sillet në pajtim me Kushtetutën dhe të drejtat e garantuara në rendin tonë kushtetues dhe ligjor. Me miratimin e Draft Kodit Civil, në përmbajtjen aktuale, Qeveria e Kosovës, ka shkelur Kushtetutën dhe ka cënuar të drejtave fundamentale të garantuara në rendin tonë Kushtetues dhe ligjor. Ministria e Drejtësisë dhe Projekt Kodi Civil kanë shmangur dhe injoruar qëndrimet dhe propozimet tona konkrete lidhur me martesën dhe bashkëjetesën.

Draft-Kodi Civil përkufizon martesën si bashkësi ligjërisht të regjistruar ndërmjet dy personave të sekseve të ndryshme. Po ashtu, përkufizon që burri dhe gruaja kanë të drejtën të martohen dhe të formojnë familje. Draft-Kodi Civil nuk e rregullon martesën mes personave të seksit të njëjtë por parasheh mundësinë e krijimit të bashkësive civile të regjistruara, por që kushtet dhe procedurat parashihen të rregullohen me një ligj të veçantë. Të gjitha partneritetet e mundshme (martesa apo bashkëjetesa) duhet të rregullohen me Kod Civil. Kjo qasje e rregullimit të kuspartnerhteve dhe procedurave të partneritetit mes personave të seksit të njëjtë me ligj të veçantë tenton të ndajë të drejtën për partneritet për personat LGBTI nga ato të qytetarëve të tjerë të Kosovës, përderisa në Draft-Kodin Civil janë rregulluar kushtet dhe procedurat për martesë dhe bashkëjetesë në mes të burrit dhe gruas. Një qasje e tillë është shkelje fundamentale e të drejtave të njeriut të personave LGBTI në Kosovë, dhe nuk paraqet gjithëpërfshirjen e të drejtave të qytetarëve të Kosovës.

Kushtetuta e Republikës së Kosovës garanton të drejtën për martesë dhe krijim të familjes. Është e qartë që në Kushtetutën e Kosovës nuk ka gjini të përcaktuar, që do të pengonte çiftet e seksit të njëjtë të martoheshin dhe të krijonin familje. Më tej, Kushtetuta e Kosovës siguron edhe shtresa të tjera të mbrojtjes së të drejtave themelore të njeriut. Neni 24 i Kushtetutës – Barazia para ligjit garanton që çdo person gëzon të drejtën e mbrojtjes ligjore pa diskriminim duke përfshirë edhe orientimin seksual si bazë të mbrojtur. Kushtetuta lejon zbatueshmëri direkte të Konventës Europiane për Mbrojtjen e të Drejtave të Njeriut dhe Lirive Themelore dhe të Protokolleve të saj në legjislacionin e brendshëm të Kosovës, dhe përcakon që në rast të konfliktit të dispozitave ligjore të mbizotërojnë ato. Më tej, në pajtim me Nenin 53 të Kushtetutës së Kosovës, të drejtat themelore të njeriut duhet të interpretohen në harmoni me praktikat gjyqësore të Gjykatës Evropiane për të Drejta të Njeriut. (“GjEDNj”)

Rrjedhimisht, duke rregulluar martesën dhe bashkëjetesën si raporte të lejuara vetëm për personat me gjini të kundërt, fillimisht Ministria e Drejtësisë dhe tani edhe Qeveria e Kosovës kanë shkelur thellësisht të drejtat e njeriut dhe barazinë para ligjit.

I kujtojmë Ministrisë së Drejtësisë që me qëllim të shmangies së kësaj situate ne kemi kërkuar vazhdimisht dhe kemi qenë të përfshirë në debat, mirëpo mos marrja parasysh e qëndrimit tonë për këtë çështje është i papranueshëm.

Ju bëjmë thirrje institucioneve, organizatave ndërkombëtare dhe përfaqësuesëve të trupave diplomatike që punojnë në fushën e sundimit të ligjit dhe të drejtave të njeriut në Kosovë, që të inkurajojnë dhe të kushtëzojnë asistencën e tyre me progresin që Kosova bënë në garantimin e të drejtave të njeriut në mënyrë të barabartë për të gjithë. Ne do të vazhdojmë të përdorim të gjitha mjetet dhe mekanizmat ligjor dhe institucional për harmonizimin e Kodit Civil në pajtim me Kushtetutën e Republikës së Kosovës.

Qendra për Zhvillimin e Grupeve Shoqërore – CSGD
Qendra për Barazi dhe Liri – CEL Kosova
Rrjeti i Grave të Kosovës – RrGK
Civil Rights DefendersQendra Kosovare për Studime Gjinore – QKSGJ
Nisma e të Rinjëve për të Drejtat e Njeriut – YIHR-KS

Reagim ndaj shkeljes etike dhe standardeve profesionale të gazetarisë

Dënojmë fuqishëm dhe shprehim shqetesimin tonë për shkeljen etike dhe standardet profesionale të gazetarisë në raportimin mbi orientimin seksual dhe martesën e një qytetari në Kanada.

Me publikimin e këtij lajmi në mënyrë senzacionale, duke përdorur tituj tendenciozë dhe me potencimin e panevojshëm të lidhjes familijare të personit në fjalë me një politikane në Kosovë është cënuar rëndë privatësia e tij dhe e familjarëve, si dhe janë shkelur parimet themelore të kodit etik të gazetarisë.

Këto raportime senzacionale dhe joprofesionale kanë nxitur një numër të madh të fyerjeve, kërcënimeve dhe gjuhë të urrejtjes, duke e fuqizuar një situatë të pasigurt për personat LGBTI në Kosovë.Rikujtojmë përgjegjësinë e mediave për lejimin e publikimit të këtyre komenteve në faqet e tyre zyrtare, të cilat mund të nxisin veprime kriminale ndaj një personi apo një grupi të caktuar të shoqerisë.

I bejme thirrje mekanizmave vetëkontrollues të mediave që të reagojnë dhe te ndermarrin veprime përkatëse ligjore dhe etike, për të ndalë komentet denigruese dhe për të dënuar nxitjen e urrejtjes që është vepër penale sipas Kodit Penal, Neni 141, paragrafi 1.

Qendra për Zhvillimin e Grupeve Shoqërore – CSGD
Qendra për barazi dhe Liri – CEL Kosova
Rrjeti I Grave të Kosovës – RrGK
Civil Rights Defenders – CRD
Qendra Kosovare për Studime Gjinore – QKSGJ
Nisma e të rinjve për të drejtat e njeriut – YIHR KS

Të dalit hapur

T.R.

Çfarë do të thotë të dalësh hapur?

Dalja hapur, ndryshe e njohur si “Coming Out”, është procesi i tregimit të orientimit seksual dhe/apo identitetit gjinor tek një apo një grup individësh siç është familja, shoqëria, kolegët e punës, etj. Të dalit hapur është fenomen që tashmë është bërë i zakonshëm tek personat LGBTIQ+ si rezultat i një shoqërie heteronormative dhe supozimit të shumicës se të gjithë jetojnë një jetë heteroseksuale brenda kornizave binare. Qasja e tillë nga shoqëria për një kohë të gjatë tashmë ka dëmtuar personat LGBTIQ+, duke vështirësuar jetesën e tyre në hapësira publike dhe ato personale. Kjo pabarazi dhe mohim i jetesës autentike ka krijuar një valë të re tek personat LGBTIQ+ duke inkurajuar aktivistë e aktiviste të dalin hapur, si në familje dhe shoqëri të tyre, ashtu edhe publikisht nëpër media.

Të dalit hapur njihet si hap i guximshëm dhe inkurajues marrë parasysh rrethanat aktuale nëpër botë, e veçanërisht në një shoqëri si në Kosovë ku në një intervistë të realizuar para disa viteve, mbi 80 % e personave të intervistuar kanë shprehur se janë kundër të pasurit një fëmijë që mund t’i përket komuniteteve LGBTIQ+.

Ky proces shpeshherë mund të jetë i vështirë emocionalisht, e ndonjëherë edhe i rrezikshëm. Prandaj, të dalit hapur është proces që duhet bërë gradualisht, hap pas hapi, duke testuar situatën dhe përgatitur veten për përballje me reagime nga më të ndryshmet – fatkeqësisht, përfshirë edhe ato negative apo jopranuese.

Qysh me dalë hapur?

Qysh me dalë hapur – një ndër pyetjet më të shpeshta nga personat LGBTIQ+ në mbarë botën, e më së shpeshti nga fëmijët dhe adoleshentët, e përgjigjet ndaj së cilës janë të shumta e nga më të ndryshmet.

E vërteta qëndron në atë se nuk ekziston ndonjë mënyrë e caktuar se si duhet të dalim hapur, e as rezultatet e reagimet e të tjerëve nuk janë të parashikueshme. Sidoqoftë, janë disa rrethana të cilat mund të analizohen për një rrugëtim më të sigurt gjatë daljes hapur tek një familjar, shok/shoqe apo dikush tjetër.

Një hap që mund ta ndërmerrni përgjatë këtij procesi është të mos reagoni në afekt. Është më se kuptueshme se fshehja e seksualitetit dhe/ose identitetit dhe jeta e dyfishtë mund të mbledhë shumë emocione përbrenda të cilat kanë nevojë të shpërthejnë. Ndonëse është e vështirë që të përmbahemi nganjëherë, reagimet e tilla shpërthyese mund të na shpien në situata të palakmueshme dhe ta rëndojnë procesin tuaj të zhvillimit dhe te pranimit ndaj vetes. Shpërthimet emocionale ndonjëherë mund të rezultojnë edhe në trauma.

Testoje situatën. Para se të flasësh me dikë për veten, tentoni të flisni rreth temave të komuniteteve LGBTIQ+ dhe shikoni se çfarë opinione kanë ata për këto çështje. Ndonëse një gjë e tillë ndihmon në mënyrën se si t’i qaseni personit tjetër, jo gjithmonë siguron në parashikimin e reagimeve të tyre. Personi në fjalë mund të jetë përkrahës ndaj jush për shkak të afërsisë, por të ketë opinion tjetër për këtë fenomen në përgjithësi. Gjithashtu, mund të jetë edhe e kundërta – të jetë neutral me personat LGBTIQ+ por të has në vështirësi ta pranoj dikë të afërm. Sido që të jetë, vazhdoni të fokusoheni në veten.

Gjeni momentin kur ju ndiheni gati dhe mos u ndikoni nga faktorë të jashtëm. Ju nuk i detyroheni askujt t’i tregoni për orientimin seksual dhe/apo identitetin gjinor tuaj. Ju jeni në kontroll të këtij procesi! Kujdesuni për veten dhe praktikoni dashurinë ndaj vetës për t’u fuqizuar dhe luftuar për vetveten.

Si duhet të veprojnë të afërmit?

Kur dikush i afërm ju drejtohet me qëllimin që t’iu tregoj për orientimin seksual dhe/apo identitetin gjinor të tyre, një nga reagimet më të mira është frenimi nga një reagim i ekzagjeruar.

Sipas mendimit të një numri të konsiderueshëm të personave LGBTIQ+, frika më e madhe gjatë procesit të të dalit hapur është se si personi tjetër do të reagojë. Prandaj, para se të reagoni, sigurohuni që po e dëgjoni personin se çfarë ka për të thënë dhe gjithmonë mbani mend që ata janë duke iu treguar një informacion shumë personal që ka qëndruar i mbyllur me vite të tëra.

Ofroni ndjenjën e besimit dhe siguroni që gjithçka do të mbetet sekrete. Meqenëse informacioni i tillë është shumë personal, mos keqpërdorni besimin e një personi të afërm.

Ta tregosh një sekret të tillë të dikujt tjetër është një ndër veprimet më keqdashëse, pavarësisht zbulimit të qëllimshëm apo nga neglizhenca. Të tregosh sekretin dëmton mirëqenien e personit, duke e futur në telashe të tjera që personi fillimisht nuk i ka paramenduar se mund të ndodhin, e të cilat ndikojnë emocionalisht, psiqikisht dhe nganjëherë edhe fizikisht, si dhe rezulton në humbjen e besimit në njerëz të tjerë në të ardhmen. Të dalit hapur është vendim personal që i takon vetëm personit që dëshiron të dalë hapur, në momentin që vendos vetë.

Ku tjetër të gjeni mbështetje nëse jeni person LGBTIQ+?

Nëse nuk keni dikë në familje apo shoqëri me të cilët mund të flisni për këto çështje, kontaktoni me persona të tjerë LGBTIQ+ që njihni apo vizitoni vendet e frekuentuara nga persona LGBTIQ+.
Në fund, mbani mend që edhe nëse nuk dilni hapur, ju jeni pjesë e komuniteteve LGBTIQ+ dhe do të jeni gjithmonë të pranuar, si një familje e dytë. Madje, pa dijeninë tuaj, ju jeni inkurajues dhe shembull i rezistencës për persona më të rinj të komuniteteve LGBTIQ+.

Po ashtu, për të përfituar shërbime për mirëqenien tuaj, gjithmonë mund të kërkoni të mbani seanca psikologjike dhe pranoni shërbime ligjore nga organizatat që punojnë për të drejtat e personave LGBTIQ+ në Kosovë. Këto shërbime do të sigurojnë që ju të kujdeseni për veten tuaj dhe të kërkoni të drejtat tuaja në mënyrë më të sigurt dhe të jeni të shoqëruar përgjatë këtyre rrugëtimeve me persona të informuar dhe që ju bëjnë të ndiheni rehat.

Ju jeni të vlefshëm dhe ju përkisni në këtë shoqëri!

LETËR REAGIMI NDAJ PROJEKTIT TË KODIT CIVIL

Projekti i Kodit Civil në Kosovë i cili financohet nga Zyra e Bashkimit Evropian për të draftuar Kodin Civil ka postuar në faqen e tyre të Facebook të datës 1 korrik 2021 në lidhje me takimet e mbajtura me grupe punuese ku është anashkaluar në tërësi çështja e martesave në mes të personave të seksit të njëjtë.

NJOFTIM: Postimi origjinal nga faqja zyrtare e Projekt Kodit Civil në Kosovë është përditësuar dhe nuk përkon me vegëzën që është bashkangjitur. Për postimin origjinal klikoni në “Edit History”).
Për vëmendje shihni :    https://www.facebook.com/478477695826460/posts/1574454176228801/?d=n

Në këtë postim (komunikatë), është anashkaluar në tërësi çështja e martesave në mes të personave të seksit të njëjtë. Për më tepër, nuk përmendet asnjë nga organizatat joqeveritare të cilat kanë ngritur këtë cështje dhe kanë dorëzuar rekomandime konkrete në lidhje me definicionin e martesës, përveç Rrjetit të Grave të Kosovës, e cila ka qenë vetëm njëra prej organizatave të grupit avokues të përbërë prej shumë organizatave tjera, të cilat vazhdimisht kanë lobuar për martesat mes personave të seksit të njëjtë.

Injorimi i rekomandimeve tona në lidhje me rregullimin e martesës në Kodin Civil, ka qenë deri diku edhe i pritshmëm. Mirëpo, mosprezantimi publik i diskutimeve në grup punues dhe mos dokumentimi i kontributit të organizatave CEL dhe CSGD në këto diskutime është shqetësuese dhe vërteton dyshimet tona për këtë proces që i kishim që nga fillimi:

  • Këto takime konsultative nuk janë asgjë më shumë se një farsë e Ministrisë për t’u dukur kinse janë duke realizuar konsultime me shoqërine civile dhe Projekt Kodi Civil është në mbështetje të kësaj farse
  • Pas takimeve nuk është ndarë asnjë shënim i diskutimeve dhe përfundimeve të takimeve me pjesëmarrësit, që dëshmon se nuk ka asnjë interes për dokumentim të argumenteve konstruktive të shoqërisë civile
  • Ekziston një tendencë për të manipuluar me rezultatet e takimeve në syrin e institucioneve relevante, grupeve të interesit dhe publikut të gjërë.
  • Vazhdon qasja përjashtuese ndaj komunitetit LGBTI, duke mos i përfshirë e as përmendur të njejtit as në minimumin e aspektit kontribut-dhënës në proces të konsultimit publik

Ky veprim i Projektit të Kodit Civil përvec se tregon që nuk ka asnjë vullnet për të adreasuar çështjet e ngritura nga shoqëria civile, paraqet një tendencë të qëllimshme dhe të mirëmenduar të Kodit Civil për dezinformim të publikut, institucioneve dhe akterëve të tjerë relevantë. Një komunikatë e tillë do të duhej të ishte shqetësuese për Zyrën e Bashkimit Evropian në Kosovë, Ministrinë e Drejtësisë, Shoqërinë Civile dhe të gjitha palët e tjera të interesit. Kur vërehet hezitimi edhe injorimi i diskutimit të të drejtave të komunitetit LGBTI në diskurs publik, e aq me tepër në atë zyrtar, është e nënkuptueshme që mbrojtja ligjore nuk do t’i ofrohet ketij komuniteti as përmes projekt kodit civil.

Prandaj ftojmë sponzorizuesin e këtij projekti, Zyrën e BE-së në Kosovë, që të monitoroj nga afër Projektin të cilin janë duke e financuar dhe të kujdesen që shqetësimet e shoqërisë civile, të cilat janë në interes publik, të analizohen me kujdes dhe të adresohen në harmoni dhe me standardet ndërkombëtare, frymën e Kushtetutës së Republikës së Kosvës dhe legjislacionit në fuqi.

Duke qenë se ka shumë gjasë që Kodi Civil ka mundësi të mos ketë bartur te ju drejtë apo fare informatat lidhur me rezultatet e takimeve të grupit punues me shoqërinë civile, deshirojmë që përmes të kësaj letre të ju njoftojmë me qëndrimet që ne shprehimisht i kemi paraqitur në këto takime gojarisht dhe me shkrim.

Ne, organizatat e poshtëshënuara mendojmë që deri sot Projekt Kodi Civil ka dështuar të rregulloj çështjen e martesës në harmoni me Kushtetutën e Republikës së Kosovës, ka dështuar të aplikoj praktikat e Gjykatës Europiane për të Drejtat e Njeriut dhe ka dështuar të draftoj legjislacion që është gjithëpërfshirës dhe jo-diskriminues në bazë të orientimit seksual. Është e qartë që Projekt-Kodi Civil përjashton persona nga e drejta për partneritet dhe e drejta për të krijuar familje në bazë të orientimit seksual. Si i tillë, është diskriminues dhe shkel Nenin 24 të Kushtetutes, që garanton barazi para ligjit dhe Nenin 37 të Kushtetutës, që garanton të drejtën për martesë dhe për familje.

Prandaj edhe një here ju rikujtojmë qëndrimet dhe rekomandimet tona:

  • Në të drejtën kushtetuese të Kosovës, e drejta e martesës dhe familjes është e drejtë themelore.
  • Duke qenë e drejtë themelore, e drejta për martesë dhe familje, duhet t’ju lejohet ta gëzojnë të gjithë pa diskriminim në pajtim me nenin 24 të Kushtetutës.
  • Ndalimi i diskriminimit në garantimin e gëzimit të të drejtave të mbrojtura me ligj është edhe kërkesë e standardeve ndërkombëtare të pranuara dhe zbatueshme drejtëpërdrejtë në Kosovës
  • Neni 22 i Kushtetutës i bënë drejtëpërdrejtë të zbatueshme Konventën Evorpiane për të Drejtat dhe Liritë e Njeriut dhe Protokollet e saj.  Në pajtim me nenin 1 të Protokollit 12, Shtetet janë të obliguara të ofrojnë mbrojtje të njëjtë për të gjithë pa diskriminim në bazat e përmendura të të gjitha të drejtave, jo vetëm atyre të mbrojtura me Konventë por edhe atyre të mbrojtura me ligjet vendore.
  • Tendenca për të rregulluar format e tjera të martesës/bashkëjetesës me ligje të veçanta janë të papranueshme dhe diskriminuese.
  • Përdorimi i terminologjisë neutrale në lidhje me seksin apo gjininë, bënë që Kodi Civil të jetë i barabartë dhe I qasshëm për të gjithë qytetarët e Kosovës.

Organizatat:

Qendra për Zhvillimin e Grupeve Shoqërore – CSGD
Qendra për Liri dhe Barazi të Komunitetit LGBT në Kosovë – CEL Kosova
Qendra Kosovare për Studime Gjinore – QKSGJ
Nisma e të Rinjve për të Drejtat e Njeriut – Kosovë  
Rrjeti i Grave të Kosovës – RrGK
Civil Rights Defenders

Përkrahës:

ATRC
Balkans Policy Research Group – BPRG
CDF
ÇOHU
ECMI Kosova
INTEGRA NGO
KIPRED
ORCA
Qendra Kosovare për Rehabilitimin e të Mbijetuarve të Torturës – QKRMT
RROGRAEK
Terre des hommes Kosove
TOKA
SBUNKER

  • ENG below:

LETTER OF REACTION TO THE PROJECT CIVIL CODE

The Civil Code of Kosovo Project, funded by the European Union Office to draft the Civil Code, posted on their Facebook page on 1 July 2021 regarding the meetings held with working groups where the issue of marriages between persons of the same sex was completely ignored.

NOTICE: The original post from the official page of the Civil Code in Kosovo has been edited and does not entirely match the link that is attached below. To see the original post please click on “Edit History”).
For more information, please see: https://www.facebook.com/478477695826460/posts/1574454176228801/?d=n

In this post (press release), the issue of same-sex marriage has been completely ignored. Furthermore, no mention is made of any of the non-governmental organizations that have raised this issue and submitted concrete recommendations regarding the definition of marriage, with the exception of the Kosovo Women’s Network, which was just one of the many advocacy group organizations made of many of them, which have consistently lobbied for same-sex marriage.


Ignoring our recommendations regarding the regulation of marriage in the Civil Code has been, to some extent, expected. However, the lack of public presentation of the working group discussions and the failure to document the contribution of the CEL and CSGD organizations in these discussions is worrying and confirms our doubts about this process that we had from the beginning:

  • These consultative meetings are nothing more than a farce of the Ministry to pretend that they are holding consultations with civil society and the  Civil Code Project is supporting this farce
  • After the meetings, no minutes of the discussions and conclusions of the meetings with the participants were shared, which proves that there is no interest in documenting the constructive arguments of the civil society.
  • There is a tendency to manipulate the results of meetings in the eyes of relevant institutions, stakeholders and the general public.
  • The approach of ignoring LGBTI community continues, not including or mentioning the same or the minimum contributing aspect in the public consultation process


This action of the Civil Code Project, in addition to showing that there is no will to address the issues raised by civil society, represents a deliberate and well-thought-out tendency of the Civil Code to misinform the public, institutions and other relevant actors. Such a statement should be of concern to the European Union Office in Kosovo, the Ministry of Justice, Civil Society and all other stakeholders. When there is hesitation and ignoring the discussion of the rights of the LGBTI community in public discourse, and even more so in the official one – it is implied that legal protection will not be provided to this community neither through the draft civil code.


We therefore call out the sponsor of this project, the EU Office in Kosovo, to closely monitor the project they are funding and to ensure that the concerns of civil society, which are of public interest, are carefully analyzed and addressed, in accordance with international standards, the spirit of the Constitution of the Republic of Kosovo and the legislation in force.



As it is very likely that the Civil Code Project may not have conveyed to you the right or no information regarding the results of the meetings of the working group with civil society, we would like to inform you through this letter with the positions that we have expressly presented in these meetings orally and in writing.


We, the following organizations, think that to date the Civil Code Project has failed to regulate the issue of marriage in accordance with the Constitution of the Republic of Kosovo, has failed to apply the practices of the European Court of Human Rights and has failed to draft legislation that is comprehensive and non-discriminatory on the basis of sexual orientation. It is clear that the Draft Civil Code excludes persons from the right to partnership and the right to start a family on the basis of sexual orientation. As such, it is discriminatory and violates Article 24 of the Constitution, which guarantees equality before the law, and Article 37 of the Constitution, which guarantees the right to marriage and family.

Therefore, we remind you once again of our positions and recommendations:

  • In the Kosovo constitutional right, the right to marriage and family is a fundamental right.
  • Being a fundamental right, the right to marriage and family, all should be allowed to enjoy it without discrimination in accordance with Article 24 of the Constitution.
  • Prohibition of discrimination in guaranteeing the enjoyment of rights protected by law is also a requirement of international standards accepted and directly applicable in Kosovo
  • Article 22 of the Constitution makes directly applicable the European Convention on Human Rights and Freedoms and its Protocols. In accordance with Article 1 of Protocol 12, States are obliged to provide equal protection for all without discrimination on the basis of all the rights mentioned, not only those protected by the Convention but also those protected by domestic law.
  • The tendency to regulate other forms of marriage / cohabitation by special laws is unacceptable and discriminatory.
  • The use of neutral terminology related to sex or gender, makes Civil Code equal and accessible to all citizens of Kosovo.

Organizations:

Center for Social Groups Development  – CSGD
Center for Freedom and Equality of the LGBT Community in Kosovo – CEL Kosovo
Kosovo Center for Gender Studies – KCGS
Youth Initiative for Human Rights Kosovo 
Kosovo Women’s Network – KWN
Civil Rights Defenders

Supporters:

ATRC
Balkans Policy Research Group – BPRG
CDF
ÇOHU
ECMI Kosova
INTEGRA NGO
KIPRED
ORCA
Kosovo Center for Rehabilitation of Tortured Victims – KRCT
RROGRAEK
Terre des hommes Kosove
TOKA
SBUNKER

REAGIM NGA ORGANIZATAT CEL DHE CSGD PËR DËGJIMIN PUBLIK NGA LVV.

Grupi Parlamentar i Levizjes Vetëvendosje sot në ora 13:00 organizon dëgjim publik për Draft Kodin Civil të Republikës së Kosovës. Lëvizja Vetëvendosje për këtë dëgjim publik ka ftuar profesorë, ekspertë, përfaqësues nga institucionet, përfaqësues nga shoqëria civile, noterë, avokatë si dhe disa studentë të Fakultetit Juridik.

Një nga çështjet që më së shumti është debatuar e diskutuar në publik në lidhje me Draft Kodin Civil është rregullimi ligjor i martesës/bashkëjetesës së personave të gjinisë/seksit të njëjtë. Për çudi LVV në organizimin e diskutimit publik nuk i ka ftuar dy organizatat e shoqërisë civile të cilat kanë qenë shumë të zëshme dhe të dukshme për këtë çështje, nuk janë ftuar për të paraqitur qëndrimet e tyre legjitime në këtë dëgjim publik.

Mos përfshirja e organizatave të shoqërisë civile të cilat mbrojnë kauza të caktuara tregon trajtimin jo të barabartë për të gjithë qytetarët e Republikës së Kosovës. Përjashtimi nga dëgjimi publik, tregon qasje selektive dhe diskriminuese të LVV në raport me të drejtat e njeriut, e që është në kundërshtim me Kushtetutën e Republikës së Kosovës dhe me Ligjin për Mbrojtje nga Diskriminimi.
Kjo nënkupton që LVV për të drejtat e personave LGBTI dhe problemet e tyre i ka spostuar në harresë.