Në zemër të Filadelfisë, një djalë i ri quhej Mark Segal. Ai e kuptoi qysh herët se ishte më ndryshe se tjerët. Duke u rritur, meqë diskutimet për individët queer mungonin, ai asnjëherë nuk gjeti përfaqësim të denjë në TV, në gazeta ose në radio.
Kjo ndjenjë e izolimit e çoi atë në kërkim të strehimit në lagjen e gjallë dhe eklektike të Greenwich Village në qytetin e Nju Jorkut, në moshën 18 vjeçare.
Udhëtimi i Segalit drejt Nju Jorkut ishte një lëvizje besimi. Ai e la shtëpinë pa plane konkrete, drejtuar vetëm nga shpresa për të gjetur një komunitet ku do të përkiste, ku do të ndihej pjesë e plotë. Ai gjeti strehimin e tij në Christopher Street, në Stonewall Inn, vendin e vetëm në Nju Jork ku njerëzit queer mund të kërcenin, të mbaheshin për dore, të putheshin dhe të ishin vetvetja.
Ndërsa reflektojmë për Muajin e Krenarisë, dhe veçanërisht për Javën e Krenarisë 2024 në Prishtinë, CEL Kosova intervistoi Mark Segal duke diskutuar përvojat e tij të paraqitura gjatë Rebelimit të Stonewall, më 28 qershor 1969, dhe ndikimin të këtij momentumi.
Më 28 qershor 1969, jeta e Segalit mori një kthesë dramatike. Atë natë, Stonewall Inn u sulmua nga policia, një ngjarje që ishte shumë e zakonshme për atë kohë. Megjithatë, ky sulm ishte ndryshe. Policia hyri duke thyer derën, duke shkatërruar gjësende dhe duke sulmuar vizitorët. Për Segal, brutaliteti i këtij sulmi nxiti një shpërthim aktivizmi që do të përcaktonte pjesën tjetër të jetës së tij. Ai u bashkua me ata që u revoltuan për kundërshtim, duke transformuar një natë terrori në agimin e lëvizjes moderne të të drejtave të personave LGBTI+.
Udhëtimi i Segalit u ndikua ndjeshëm nga mentorë si Marty Robinson, i cili e njohu atë me aktivizmin.
“Marty Robinson erdhi te unë me një copë shkumësi dhe më tha, ‘Shko lart e poshtë në Christopher Street dhe shkruaj në rrugë dhe mure, ‘Tomorrow Night Stonewall,'” kujton Segal. Kjo përpjekje bazë e shtroi rrugën për themelimin e Paradës së Parë të Krenarisë Gay në 1970, që Segal e përshkruan si një deklaratë guximtare të dukshmërisë dhe bashkimit.
Revolucioni i Stonewall, siç preferon ta quajë Segal, ishte një reagim spontan, i pasionuar, ndaj viteve të shtypjes. Nuk ishte një ngjarje e vetme, por një seri netësh ku individët LGBTI+, përfshirë njerëzit me ngjyrë dhe ata trans, u bashkuan kundër brutalitetit policor dhe diskriminimit shoqëror. Gjatë këtyre netëve të trazuara, Segal dhe të tjerët e kuptuan fuqinë e veprimit të përbashkët. Stonewall solli krijimin e shumë organizatave për të mbështetur komunitetin LGBTI+. Sylvia Rivera dhe Marsha P. Johnson, figura kryesore në rebelim, themeluan Revolucionarët e Veprimit Transvestitë të Rrugës (STAR) për të ndihmuar njerëzit trans.
“Ata e revolucionizuan atë,” thotë Segal, duke nënvizuar kontributin e tyre në lëvizje. Edhe Fronti i Lirimit Gay ishte një shkrirje e kulturave ku u bashkuan fraksione të ndryshme brenda komuniteteve LGBTI+, nën një shkak të përbashkët.
“Në vend që të jemi bashkëpjesëmarrës në shtypjen tonë, filluam ta kundërshtojmë atë” thotë Segal për rebelimet dhe pasojat e tyre. Rebelimi i Stonewall ndodhi gjatë një revolucioni kulturor kur grupe të ndryshme, përfshirë gratë, njerëzit me ngjyrë dhe latinët, po luftonin për të drejtat e tyre.
Aktivizmi i Segalit nuk ndaloi te Stonewall. Ai u bë një figurë e shquar në luftën për të drejtat LGBTI+, duke punuar pa u lodhur për të ndërtuar një komunitet aty ku nuk kishte asnjë. Ai ndihmoi në krijimin e organizatës së parë të të rinjve gay, organizatës së parë trans dhe shumë sistemeve të tjera mbështetëse të rëndësishme. Përpjekjet e tij shtrihen përtej aktivizmit; në vitin 1976 ai u bë botues i gazetës Philadelphia Gay News dhe shkroi kolonën fituese “Mark My Words”. Autobiografia e tij me titullin “Dhe pastaj unë vallëzova – rrugëtimi drejt barazisë LGBT”, botuar në vitin 2015, tani po shkon në printimin e tretë.
Dashuria poashtu gjeti rrugën në jetën e Segalit. Ai takoi bashkëshortin e tij, Jason, 20 vjet më parë përmes një prezantimi me email nga një mik i përbashkët. Duke reflektuar mbi marrëdhënien e tij, Segal ndan një mesazh të prekshëm që do t’i jepte nënës së tij në amshim, e cila shqetësohej se ai do të mbetej i vetëm:
“Nënë, jam i moshuar, kam një bashkëshort, jam i dashuruar me bashkëshortin tim, dhe unë vallëzova me bashkëshortin tim në Shtëpinë e Bardhë”
Historia e tij e dashurisë është një dëshmi për progresin që është bërë që nga ditët e hershme të lëvizjes.
Segal theksoi rëndësinë e dukshmërisë për komunitetin LGBTI+ në Kosovë.
“Në Kosovë, ju do të arrini martesën e personave të të njëjtit seks dhe të gjitha të drejtat tuaja. Është e rëndësishme të qëndrojmë të dukshëm” tha ai. Mesazhi i tij për veten e tij më të re rezonon me shumë prej nesh:
“Do ta gjeni një komunitet që do t’ju pranojë, dhe do të luftoni për barazi”.
Duke kujtuar Paradën e parë të Krenarisë, Segal thotë: “Kur ata bënë Paradën në 1970, ajo erdhi në kujtim të njëvjetorit të Stonewall. Para Stonewall, ishin rreth 100 aktivistë në Amerikë. Motoja e parë për Paradën e parë ishte ‘Të dukshëm, të zëshëm dhe krenarë’ dhe ishin 15,000 persona“.
Ai thekson se “Njerëzit u mblodhën për shkak të zemërimit e shtypjes. Ne nuk e dinim se fjala Krenari do të festohej në të gjithë botën.”
Duke reflektuar mbi trashëgiminë e Stonewall, Segal pohon, “Ajo që bëmë në Stonewall dhe krijimi i Krenarisë ka zënë një përçim në të gjithë botën. Eksporti më i mirë që komuniteti LGBTI+ i Amerikës ka dhuruar ndonjëherë në botë ishte Krenaria”.
Historia e tij është një histori e guximit, dashurisë dhe kërkimit të pamëshirshëm të drejtësisë – një histori që vazhdon të frymëzojë breza aktivistësh në mbarë botën.
Historia e tij nuk është thjesht një tregim për rrugën e një njeriu. Ajo është një dëshmi frymëzuese për fuqinë e dukshmërisë, komunitetit dhe luftës së pashembullt për të drejtat e njeriut. Jeta e Segalit, e mbushur me dashuri, aktivizëm dhe forcë, shërben si një shenjtor shprese dhe thirrje për veprim për të gjithë ata që vazhdojnë luftën për barazi.
